Stal nierdzewna, a kwasoodporna

Stal to jeden z podstawowych materiałów przemysłowych. W rozumieniu potocznym jest ona stopem węgla i żelaza – jednak osoby obeznane z tematem dobrze wiedzą, że jako stal kwalifikuje się bardzo wiele stopów, różniących się między sobą składem chemicznym i właściwościami. Wśród nich znajdują się również stale nierdzewne i kwasoodporne. Na czym polega różnica między nimi?

Stare i nowe normy

Przed przystąpieniem do Unii Europejskiej obowiązująca w Polsce norma PN-71/H-86020 wprowadzała podział stali o podwyższonej odporności na korozję na kilka głównych grup. Są to stale:

• nierdzewne,
• chromowe,
• żaroodporne,
• żarowytrzymałe,
• austenityczne kwasoodporne.

Wraz z przystąpieniem do UE norma ta została zastąpiona normą PN-EN 10088, w której stal kwasoodporna nie została uwzględniona. Nowy, obowiązujący do dziś podział stali o podwyższonej odporności na korozje wyróżnia grupy stali:

• Nierdzewnych,
• Żaroodpornych,
• Żarowytrzymałych.

Stale, które do tej pory nazywane były kwasoodpornymi są zgodnie z normą zaliczane do pierwszej z tych grup.

Czym wyróżnia się stal kwasoodporna?

Kluczową cechą charakterystyczną stali nierdzewnej jest wysoka zawartość dodatku stopowego jaki jest chrom – metal, który w specyficzny sposób reaguje na utlenianie. W wyniku kontaktu z tlenem na jego powierzchni wytrąca się cienka warstwa tlenku chromu, który chroni znajdujący się pod nią materiał przed dalszym kontaktem z powietrzem, wilgocią i innymi czynnikami środowiskowymi. Dzięki niemu stal nierdzewna zyskuje naturalną ochronę przed korozją – standardowo zawartość chrom w stopie wynosi nie mniej niż 10,5%. Ponadto stal nierdzewna może zawierać niewielkie ilości innych dodatków, takich jak molibden, nikiel, tytan.

W przypadku stali kwasoodpornej standardy są nieco inne. Przede wszystkim wyższa jest minimalna zawartość chromu (wynosi ona od 17-20%), co przekłada się na wzmocnienie właściwości antykorozyjnych stopu. Ponadto ważnym składnikiem jest nikiel, którego zawartości wynosi od 8 do około 14% – wpływa on korzystnie na odporność stali na działanie kwasów słabszych kwas siarkowy, a jednocześnie powoduje, że stal traci swoje właściwości magnetyczne. Dlatego też zwykłą stal nierdzewną bezniklową można odróżnić o kwasówki po prostu przykładając do materiału magnes – stal kwasoodporna nie będzie go przyciągać bądź tez przyciąganie będzie bardzo słabe.

Gdzie wykorzystuje się stal nierdzewną i kwasoodporną?

Zwykle stale nierdzewne bezniklowe i kwasoodporne znajdują nieco inne zastosowanie. Pierwsze z nich wykorzystywane są wszędzie tam, gdzie ryzyko kontaktu z silnymi substancjami o odczynie kwasowym jest dość niskie. Produkowane są z nich między innymi materiały dla branży budowlanej, elementy wyposażenia wnętrz, elementy sprzętów domowych (np. bębny pralek i wnętrza zmywarek), a także naczynia czy meble gastronomiczne. Stale kwasoodporne znajdują z kolei zastosowanie w instalacjach, gdzie ryzyko kontaktu z substancjami kwasowymi jest wyższe – wykonuje się z nich między innymi zbiorniki i przewody wykorzystywane w branży chemicznej.